Literatuur L. Uman e.a., Psychologische interventie voor angst voor pijn van de naald bij kinderen en adolescenten. Cochrane database Syst Rev. 2013. In Huisarts en Wetenschap 2019, M. Hilbink
Afleiding en hypnose verminderen prikangst. Kinderen zijn vaak bang voor naalden; het angstzweet breekt ze uit wanneer zij een naald dichterbij zien komen. Om angst en stress te verminderen bij medische behandelingen waarbij naalden worden gebruikt zetten artsen en verpleegkundigen daarom psychologische interventies in bij kinderen en adolescenten. De auteurs van deze Cochrane review bekeken de effecten van deze interventies en concluderen dat vooral afleiding en hypnose effectief zijn. Resultaten zijn gebaseerd op 39 onderzoeken met in totaal 3394 deelnemers tussen 2 en 19 jaar.
De meeste onderzochte medische handelingen waren een venapunctie, een intraveneus infuus inbrengen en toedienen van een vaccin. De helft van de geïncludeerde onderzoeken bekeek het effect van afleiding op zelf-gerapporteerde pijn. Deze onderzoeken, met in totaal 1759 deelnemers, lieten zien dat afleiding een matig effect had (SMD – 0.81 (95 % – BI 0.91 tot 0.32); p < 0.0001).
Vijf onderzoeken, met in totaal 176 deelnemers, bestudeerden het effect van hypnose op zelf-gerapporteerde pijn. Deze onderzoeken lieten zien dat hypnose een groot effect heeft (SMD – 1.40 (95 % -BI -2.32 tot 0.48); p=0.003). Ook ten aanzien van enkele andere uitkomstmaten lieten afleiding en hypnose gunstige resultaten zien. De onderzoekers vonden geen bewijs voor de effectiviteit van overige psychologische interventies, zoals voorbereiden en informeren, cognitief gedragsmatige strategieën, coaching van ouders gecombineerd met afleiding en virtual reality (bijvoorbeeld interactieve video of plaatjes, spelletjes en verhalen via de computer).
De effectiviteit van een aantal interventies, waaronder lang uitademen en herinneringen uitschakelen, is slechts in één onderzoek bestudeerd en verdient daarom nader onderzoek. De onderzoekers concluderen dat afleiding en met name hypnose effectief zijn bij prikangst, maar voegen eraan toe dat de methodologische kwaliteit van gerandomiseerde onderzoeken met controlegroepen naar aanleiding van psychologische interventies aanzienlijke ruimte voor verbetering laat zien.